انواع سیستم های آبیاری اتوماتیک

سیستم های آبیاری اتوماتیک انواع مختلفی دارد که بسته به پروژه های محوطه سازی ، اقلیم محل پروژه آبیاری و نوع کاشت و گیاهان مختلف می تواند متفاوت باشد. گرین تک پروژه ای را مدتی پیش با استفاده از سیستم آبیاری میکروجت طراحی کرد، تمام محاسبات از نظر میزان پاشش نازل ها، عرض فلاورباکس های موجود در تراس سبز و بخشی در روف گاردن ، فشار آب مورد نیاز و استفاده از سایر تجهیزات آبیاری به درستی روی کاغذ محاسبه شده بود و بودجه بندی کارفرما درباره هزینه های اجرای سیستم آبیاری مورد تایید بود. اما پس از روشن شدن سیستم آبیاری و تقریبا پس از ۳ ماه استفاده و تست سیستم آبیاری مشخص شد به دلیل وجود ساختمان های اطراف این روف گاردن ، جهت باد در فصولی باعث چرخش آبریز نازل های آبیاری میکروجت شده و به همین دلیل شکایت برخی از همسایگان را در بر داشته است.

همچنین کیفیت سیستم آبیاری فلاورباکس های بام باغ با افتی همراه بوده که این موارد منجر به بازنگری در طراحی شده و سیستم آبیاری فعلی با یک سیستم آبیاری قطره ای زیر سطحی تعویض شد. معمولا یک سیستم آبیاری با نام آبیاری قطره ای شناخته میشود. در صورتی که یک سیستم آبیاری می تواند انواع مختلف داشته باشد ولی در نظر همکاران معمار ، محوطه سازان ، طراحان فضای سبز و مدیران و مشاوران پروژه های ساختمانی که به دنبال یک سیستم آبیاری برای پروژه های خود هستند نام گذاری میشود.

تعریف های زیادی از انواع سیستم های آبیاری موجود در ایران و حتی سیستم های آبیاری در کشور های پیشرفته در منابع مختلف و توسط کارشناسان ارائه شده است. تمامی این تعاریف البته که درست است اما گرین تک به این اصل باور دارد که برای هر پروژه ساختمانی ، ویلایی ، پروژه های باغی ، تراس های سبز و بام باغ ها می بایست یک سیستم ایده آل طراحی شود که پاسخگوی نیاز مالکان و مدیران پروژه های آبیاری باشد. این پاسخگویی به نیاز البته در رشد بهینه گیاهان ، صرفه جویی در مصرف آب یک سیستم آبیاری نمود دارد. گرین تک در طراحی برخی از پروژه های آبرسانی و آبیاری مجتمع های خاص و کاربری های ویژه مجبور به ابداع روش هایی است که بتواند صورت مسئله را حل نماید. در طول این چند سال گرین تک موفق به ثبت اختراع برخی از آنها شده است که در صفحه درباره گرین تک قابل مشاهده است.

انواع سیستم های آبیاری مانند سیستم آبیاری بارانی ، سیستم آبیاری قطره ای، سیستم آبیاری زیرسطحی، سیستم آبیاری دریپر، سیستم آبیاری مه پاش یا سیستم آبیاری میکرو جت اسپری، سیستم آبیاری تراوشی امروزه بیشترین کاربرد را در حیاط سازی ها ، پروژه های ساختمان مسکونی ، ساختمان های تجاری ، فود کورت ها ، باغ و ویلا ، دیوار های سبز و گرین وال ها و همچنین کاربرد های متنوعی در معماری منظر مانند روف تاپ ها یا همان روف گاردن ها، نما های سبز ، گرین وال ها و باغچه های عمودی برای فضا های مختلف کوچک و بزرگ دارند.

اجرای یک سیستم آبیاری برای ساپورت و تامین نیاز هایی که گیاه برای رشد در روف گاردن، دیوار سبز و یا حتی در کشاورزی و فضای سبز نیاز دارد بسیار ضروری است.

حتی در اقلیم هایی که بارش باران در آنها بسیار زیاد تر از اندازه استاندارد برآرود میشود و یا رطوبت هوا آنقدر زیاد است که تصور میشود سیستم آبیاری مورد نیاز نیست، ثابت شده است که میزان بارش و رطوبت برای اکثر گیاهان کافی نیست. کارفرمایان و مدیران پروژه های گرین تک در شهر های شمالی کشور مثل پروژه های آبیاری و آبرسانی کلاردشت، متل قو ، کلارآباد ، نوشهر ، چالوس و … معمولا این پرسش را مطرح میکنند. جواب و پیشنهاد گرین تک به همکاران محترم در این اقلیم ها استفاده از سیستم های هوشمند و سنسور های تشخیص بارندگی و به تعویق انداختن زمان های برنامه ریزی شده آبیاری پس از اتمام بارندگی است. با استفاده از این سنسور های بارانی می توان اطمینان حاصل کرد گیاهان نیاز آبی خود را در روز های عادی از سیستم آبیاری اتوماتیک تامین میکنند و در روز های بارانی سیستم آبیاری اتوماتیک با توجه به سیگنالی که از سنسور ها دریافت میکند، آبیاری را خاموش و نیاز آبی توسط باران تامین میشود.

در برخی از کنترلر های  آبیاری هانتر که سنسور تشخیص باران ندارند، کاربر میتواند به روش دستی زمانبندی کنترلر آبیاری را از یک روز تا چند روز به تاخیر بیاندازد. در قسمت آموزش های سایت گرین تک این روش دستی آموزش داده شده است. در واقع مشخص است که میزان آب زیاد برای گیاهان الزاما باعث رشد و طراوت گیاهان نبوده و بر عکس ممکن است برای برخی از گیاهان نابود کننده هم باشد. در اقلیم و آب و هوای اکثر مناطق ایران بازه دمای بسیار گسترده ای را شاهد هستیم که از اپراتور یک سیستم آبیاری اتوماتیک انتظار می رود با شناخت کافی از این تغییرات دمایی، کنترلر را جهت رساندن آب مورد نیاز هر گیاه به درستی تنظیم نماید.

همچنین در مناطقی که دمای زمستانه زیر صفر درجه دارند، اپراتور ها باید علاوه بر رعایت تغییرات فصول، دستورالعمل تخلیه سیستم های آبیاری و سایر سیستم های تاسیسات محوطه مانند تخلیه سیستم آبنما و تخلیه مه پاش را رعایت نمایند تا علاوه بر کاهش خسارت به سیستم های مکانیکی، گیاهان را از آثار مخرب یخ زدگی حفظ کنند.

انتخاب سیستم آبیاری اتوماتیک مناسب و اجرای دقیق زیر ساخت های مورد نیاز برای یک فضای سبز در هر سبک و سایز ، یکی از مهمترین فاز های طراحی می باشد. با مطالعه صفحه گرین تک درباره نکات اجرایی سیستم آبیاری اتوماتیک ، با نحوه صحیح طراحی و الزامات سیستم های آبیاری روف گاردن،  سیستم ابیاری دیوار سبز، سیستم آبیاری باغ و ویلا و …بیشتر آشنا شوید.

انواع سیستم های آبیاری متعارف بصورت کلاسیک به زیر گروه های زیر تقسیم میشوند :

سیستم آبیاری قطره ای

سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، عموما سیستم هایی با دبی پایین هستند که در آنها از نازل های افشان استفاده نمی شود. سرعت انتقال آب به گیاه عموما پایین است بنابراین معمولا کنترلر های آبیاری برای خطوط آبیاری قطره ای می بایست با زمان بالاتری تنظیم شوند. افزایش زمان آبیاری در خطوط آبیاری قطره ای باعث می شود آب با دبی مناسب برای گیاه تامین شود. این سیستم معمولا در فضای سبز در فلاورباکس هایی با عرض کم، در بام باغ ها، بالکن ها، تراس و گرین وال ها استفاده می‌شوند.

سیستم های آبیاری قطره ای در بخش توزیع از دو بخش لوله های اصلی و لوله های فرعی تشکیل شده اند. روی لوله های فرعی نازل هایی به شکل ها و دبی های مختلف نصب مبشوند که قطره چکان و یا نازل دریپر نامیده می شوند. لوله های دریپر دار هم دارای دریپر می باشند با این تفاوت که این مدل دریپر ها در زمان تولید و در کارخانه در فواصل درخواستی درون لوله قرار میگیرند و قابل تعویض و شستشو نیستند.

نازل های ابیاری قطره ای در دو کلاس سطحی و زیر سطحی تولید و ارائه می شوند. بدیهی است که استفاده از نازل های آبیاری دیپر سطحی در کاربرد زیر سطحی موجب وارد آمدن خسارت به کل سیستم می شود.

نکات مثبت و منفی و مزایای آبیاری با سیستم آبیاری قطره ای شامل موارد زیر می باشد:

• سیستم آبیاری قطره ای با توجه به نیاز کمتر به تامین فشار و دبی توسط ایستگاه پمپاژ ، در مساحت برابر معمولا سیستم آبیاری ارزان تری هستند.
• آبیاری قطره ای کمتر باعث روان آب و فرسایش خاک می شود.
• سیستم آبیاری قطره ای به دلیل دبی کمتر و تبخیر کمتر ، آب کمتری مصرف می کند.
• جریان آهسته آب در سیستم آبیاری قطره ای باعث نفوذ بیشتر آب به خاک می شود.
• رشد قارچ با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای اتوماتیک کمتر است.
• معمولا لوله های فرعی در سیستم آبیاری اتوماتیک قطره ای در سطح زیاد بوده و ایجاد مزاحمت می کند.
• رسوب آب و وجود کربنات کلسیم باعث گرفتگی و خرابی قطره چکان ها و اتصالات سیستم ابیاری قطره ای می شود.

سیستم آبیاری بارانی

اسپرینکلر به عنوان مهم ترین المان در یک سیستم آبیاری بارانی شناخته می شود. اسپرینکلر ها یا آبپاش ها در انواع مختلف موجود و استفاده می شوند. معمولا دسته بندی انواع نازل های آبیاری بارانی در فاز طراحی و بسته به میزان شعاع پاشش آب در فضای سبز مشخص می شود. همچنین پس از نهایی شدن میزان پاشش ، نوع نازل آبیاری به جهت مخفی بودن که نازل های مخفی شونده آبیاری هم نامیده می شوند و نازل های غیر مخفی تقسیم می شوند. معمولا آبیاری چمن با استفاده از نازل های آبیاری مخفی شونده توسط مهندس جلیلی طراحی میشود تا کمترین درگیری بصری و مزاحمت به جهت استفاده از زمین چمن را داشته باشد.

میزان پاشش آب در سیستم های آبیاری بارانی از شعاع ۵۰ سانتی متر تا حدود ۲۰ متر برای فضا ها سبز قابل طراحی می باشد. برای پروژه های بزرگتر مانند آبیاری چمن زمین های گلف و اجرای آبیاری زمین های فوتبال و تنیس ، طراحی های خاص همراه با نازل های مخصوص استفاده می شود. برترین تولید کنندگان نازل های آبیاری بارانی فضای سبز برند های نازل آبیاری هانتر ، نازل آبیاری رین برد ، نازل آبیاری رین و … هستند که می توانید در فروشگاه لوازم آبیاری گرین تک مشاهده فرمایید.

نکات مثبت و منفی و مزایای آبیاری با سیستم آبیاری بارانی شامل موارد زیر می باشد:

• سیستم آبیاری بارانی همراه با پوشش گسترده آبیاری ، طراوت خاصی را در محوطه ایجاد می نماید.
• سیستم آبیاری بارانی معمولا سیستمی به صرفه و ارزان چه از نظر اجرا و چه از نظر نگهداری و بهره برداری است.
• توزیع یکنواخت آب در سیستم آبیاری بارانی البته در اقلیم هایی با ورزش باد کم بسیار ایده آل است.
• در یک سیستم اتوماسیون آبیاری می توان زمان آبیاری را در زمان های خنک به جهت کاهش تبخیر آب تنظیم کرد.
• استفاده از سیستم آبیاری بارانی در مناطقی با رسوب آب بالا می تواند منجر بر ایجاد لکه های کربنات کلسیم روی برگ ها شود.

سایر سیستم های آبیاری در دنیا استفاده می شود که به دلیل عدم کاربرد انها در فضای سبز فقط با ذکر نام از آنها گذر می کنیم:

• سیستم آبیاری سنتر پونیت جهت استفاده در مزارع
• سیستم آبیاری تیپ که بصورت زیر سطحی برای مزارع با کشت ردیفی کاربرد دارد.
• آبیاری کرتی یا جوی آب که با هدر رفت بسیار آب دیگر جایگاهی ندارد.
• آبیاری با لوله های هیدروفلکس
• آبیاری زمین های تراس بندی شده در کشاورزی

در نهایت به این نکته اشاره می شود که هدف از اجرای یک سیستم آبیاری اتوماتیک و حتی در غیر حرفه ای ترین حالت ممکن یعنی سیستم آبیاری غیر اتوماتیک و سیستم دستی، کاهش هزینه های جاری مانند قبوض آب و برق و هزینه های پرسنلی همراه با افزایش طراوت گیاهان و کاهش فرسایش های محیطی خاک و منابع مغذی می باشد. در این رابطه می بایست از حداکثر فناوری های روز در زمینه آبیاری اتوماتیک بهره برد و آنها را در پروژه های آبیاری اتوماتیک استفاده کرد.

بنابراین با اجرای سیستم آبیاری اتوماتیک گیاهان باغ ، ویلا ، حیاط منازل ، روف گاردن ها ، گرین وال ها ، تراس های سبز ، رشد یکنواخت و بیشتری را تجربه می کنند و در کنار این افزایش رشد گیاهان شاهد صرفه جویی در مصرف آب، کاهش مصرف آب و صرفه جویی در هزینه ها در بلند مانند استفاده از نفرات نگهداری و سرایدار خواهیم بود.

نکات مثبت و شاید منفی استفاده از سیستم آبیاری اتوماتیک

• ایجاد صرفه جویی در منابع آب ، برق و نیروی انسانی
• افزایش رشد گیاه به دلیل آبیاری منظم و دقیق
• امکان تزریق انواع کود مایع به سیستم های آبیاری به روش کاملا اتوماتیک و استفاده از پمپ های تزریق انژکتوری
• کاهش هزینه های نگهداری مرتبط با سیستم آبیاری اتوماتیک
• کاهش رشد علف های هرز ، قارچ و سایر آفات گیاهی
• امکان آبیاری فضا های سبز دور از دسترس مانند روف گاردن ها ، دیوار های سبز و نمای سبز

معرفی فناوری های جدید در عرصه اجرای سیستم های نوین آبیاری و به اشتراک گذاشتن نکات مهم اجرای پروژه های آبرسانی و آبیاری جهت همکاران معماری محوطه و مدیران و مشاوران پروژه های عمرانی توسط مهندس جلیلی را در صفحه نکات اجرایی سیستم های آبیاری سایت گرین تک مطالعه بفرمایید.

شما می توانید با بازدید از صفحه آموزش های سایت گرین تک ، نحوه تنظیمات کنترلر ها و نازل های آبیاری را بهره مند شوید.